WILDE LIJSTERBES (Sorbus aucuparia)
Lang geleden, toen de tijd nog niet bestond, vonden de goden dat ze lang genoeg in het donker geleefd hadden. Ze hadden behoefte aan licht en hoopten stiekem dat het leven dan ook minder saai zou worden. Eerlijk gezegd verveelden ze zich in deze duistere wereld waarin niets gebeurde. ‘Hoe?’, vroeg de oudste god. ‘Samen’, zei de kleinste, die nooit iets alleen gekund had. De anderen vonden dat geen slecht idee en omdat ze in een wereld met slechts ideeën en oerbeelden leefden, kneedden ze hieruit een stralende bol. Zon.
Nu het licht was, konden de goden elkaar eindelijk zien. Ze zagen de bulten op het gezicht van de ander, de kromme benen, vieze haren en smerige nagels. Omdat er verder niets te zien was en alle goden hetzelfde deden als altijd, was het nieuwtje er echter snel af. Licht had hun probleem niet opgelost. Ze verveelden zich nog steeds. ‘We moeten iets maken wat steeds verandert’, zei de slimste god. De goden keken elkaar aan en misschien kwam het doordat ze nu iets konden zien, maar ergens tussen hen in begon een nieuw idee te rijpen. Ze lieten het groeien, kneedden eraan, veranderden het soms een beetje en zagen het steeds mooier worden. Er ontstond een bol, met bergen, bomen die naar de goden reikten en planten in de mooiste kleuren. De goden hadden nog nooit zoiets moois gezien en moesten ervan huilen. Grote godentranen vielen op het goddelijke ding en vulde kieren en kommen. De goden vonden het zo prachtig dat ze hun adem ervan inhielden, tot ze niet langer konden en allemaal tegelijk hun adem over die bol in hun midden bliezen. De godenadem werd een stevige wind die water liet stromen en de takken van de bomen deed dansen.
Stil keken ze samen naar wat ze gemaakt hadden. ‘Er ontbreekt iets’, zei de dikste. Geïrriteerd keken de anderen op. Hoe kon op zoiets moois iets ontbreken. ‘Iets wat over die bol kan bewegen, rond kan kijken, blaadjes kan eten. Iets wat gebeurt en dus nooit gaat vervelen.’ De goden moesten dikste gelijk geven en creëerden samen dieren in allerlei soorten en maten. ‘Het is jammer dat alleen wij zien hoe prachtig onze schepping is en dat niemand ziet hoe goed wij zijn. Er moet iets komen wat ons en alles op dit prachtige godending bewondert’, zei de mooiste god. ‘Het mag best op mij lijken’, voegde hij er aan toe. De goden pakten zijn idee op, maakten een godenkind en daarna nog een paar. ‘Klaar!’, riepen ze daarna. ‘Niks klaar’, riepen de godenkinderen. ‘We hebben vuur nodig. Jullie moeten ons vuur brengen.’ De goden waren stomverbaasd. In plaats van hen te bewonderen, gingen die kinderen eisen stellen. Als ze nu al vuur wilden, wat zouden ze hierna dan vragen. De goden besloten dat ze wel genoeg met hun creatie bezig waren geweest en gingen iets anders doen. Gelukkig voor de godenkinderen hadden niet alleen de goden, maar ook de bomen over het gemis gehoord. Enkele van hen hadden magische godenkrachten. ‘Ik zal het vuur naar hier halen’, zei lijsterbes. En zo geschiedde. Dankzij lijsterbes was er nu niet alleen aarde, water en lucht, maar ook vuur. Aarde was volmaakt.
Bliksem
Volgens oude verhalen trekt lijsterbes de bliksem aan en haalde zij het vuur naar de aarde. De macht die lijsterbes daardoor over vuur heeft, maakte dat mensen eeuwenlang geloofden dat deze boom hen tegen vuur en ander onheil beschermde. In onze tijd hebben we eerder de neiging tijdens onweer bij bomen uit de buurt te blijven dan er bescherming bij te zoeken en hoewel het jammer is dat we dit geloof zijn kwijtgeraakt, opent het ook de mogelijkheid om met eigen ogen naar bomen te kijken. In dit geval dus de lijsterbes. Het is misschien wel het mooist om dit aan het eind van de zomer te doen, als de bessen rijp zijn en zonlicht door de nog groene blaadjes valt. Die blaadjes zien eruit als luchtige veertjes. Ze laten licht door dat met de schaduw onder de boom speelt en ervoor zorgt dat licht en donker onder de boom min of meer in balans zijn. Voor ons mensen levert dit een fijne plek op om te zijn: het spel van licht en schaduw onder een boom werkt rustgevend.
Pentagram
Kijk je naar de vurige bessen dan valt op dat de kroontjes een pentagram bevatten. De maat van de lijnen hiervan komt overeen met de gulden snede. Deze is overal in de natuur en de kunst terug te vinden, zorgt voor evenwicht en harmonie en leidt tot volmaakte schoonheid. Het pentagram vertelt dat alles met alles verbonden is en wijst op onze verbinding met de kosmos. Het vertelt ons bovendien dat onze wereld niet slechts uit de elementen aarde, water, lucht en vuur bestaat, maar ook een vijfde element kent: ether. Oosterse spirituele stromingen spreken in dit verband van hout. Vier elementen vormen samen een vierkant dat moeilijk in beweging te krijgen is. Het vijfde element creëert een cirkel waarin de energie vrijelijk kan stromen en ieder einde een nieuw begin is, zoals ook de natuur ons toont. In een cirkel stroomt het leven.
Boze stiefmoeder
De besjes van de lijsterbes zijn kleine appeltjes en ook de appel is een belangrijk symbool dat in veel scheppingsverhalen, mythes en sprookjes een rol speelt. Het sprookje over Sneeuwwitje lijkt in dit geval bijzonder passend. Eet je de lijsterbessen rauw op nadat de jaloerse stiefmoeder ze je geschonken heeft, dan kun je ziek worden omdat ze giftig zijn. Kook je ze, dan transformeren ze in een gezond geschenk.
De boze stiefmoeder is jouw eigen spiegelbeeld. ‘(H)erken haar, luister naar wat ze je vertelt en ga ermee aan de slag. Zie jouw donkere kanten onder ogen. Kijk naar die delen van jezelf die jij geen ruimte geeft. Schoonheid ontstaat wanneer jij jouw donker in het licht zet’: dat is de boodschap van de lijsterbessen. De boom als geheel stelt jou daarbij de vraag of je in balans bent. Emotioneel en fysiek. Balans ontstaat door te werken aan een gezond immuunsysteem, door aan de slag te gaan met emoties die aandacht vragen en door aan je persoonlijke ontwikkeling te werken. Jezelf te bevrijden. Balans ontstaat wanneer jij in verbinding met jezelf, het leven en de kosmos bent. Is dit het geval dan ben je in staat om de actie van lijsterbes te spiegelen: jij brengt jouw vuur naar de wereld. Het leven, jouw leven, stroomt.
Copyright tekst: Marlijn Nijboer / illustratie: Sophia Hoek
Terug naar de pagina ‘natuur’ om meer verhalen te lezen? Klik hier!