Op de rand van Woud en Mensenland, daar waar je de wind door de bomen hoort ruisen, loopt een jonge prins. Zijn vader stuurde hem op reis met de opdracht te zoeken naar het meest kostbare op aarde. Slechts wanneer hij dit mee terug brengt, is hij een waardige troonopvolger en een echte ridder. De prins is inmiddels maanden op pad en ziet er al lang niet meer zo prinselijk uit als toen hij uit het kasteel vertrok. Zijn kleren zijn gescheurd, zijn paard is weggelopen en omdat niemand hem nog voor een prins aan ziet, wordt hij eerder weggejaagd dan aan tafel genodigd. Hij heeft honger, zijn benen doen pijn en hij voelt zich zo ziek en ellendig dat hij hevig begint te verlangen naar de veilige schoot van de voedster uit zijn kindertijd. De rozenlucht die haar omhulde, haar heerlijke eten, zoete drankjes en troostende liedjes die hem in slaap susten. De herinnering is zo sterk dat zijn ogen ook nu als vanzelf dichtvallen.
Zodra de prins slaapt, verschijnt in een droom zijn oude voedster. Haar armen vol met takken waaraan prachtige bloemen hangen, en glanzende rode vruchten. Verleidelijk als de mooiste koningin en sappig als de kikker in de paleistuin die ooit een prins hoopt te worden. Takken ook vol doorns waartegen een beetje koningspaar haar kind wil beschermen, merkt de prins als hij zijn handen uitstrekt. Zijn voedster denkt daar blijkbaar anders over. ‘Steken om de ridder in jou wakker te maken, vruchten om je weerstand te sterken, rozen om je te herinneren aan dat wat het waard is om voor te vechten’, zegt ze tegen de prins. ‘Dit is het meest kostbare op aarde. Neem het mee naar jouw kasteel.’ Even vraagt de prins zich af hoe zij weet wat hij nodig heeft. Dan herinnert zij zich dat ze dat altijd al wist en pakt hij de doornrozen van haar aan. Op hetzelfde moment wordt de ridder in hem wakker en staat hij op.
De hondsroos is als de oude voedster die precies weet wat een mensenkind nodig heeft en dit kind ook al sinds het begin der tijden kent. Eeuwen geleden wist ze de mens al te verleiden haar te plukken. Resten ervan zijn gevonden in prehistorische voorraadpotten en de maaginhoud van mensen die hier een paar duizend jaar geleden leefden. De roos komt in verhalen en mythes van verschillende oude beschavingen voor en speelde zo’n belangrijke symbolische rol dat de eerste christenen zich genoodzaakt zagen de bloem over te nemen in de christelijke symboliek. De roos is sindsdien onder andere verbonden met Maria. Het zal de romeinen er vast niet van weerhouden hebben geurende rozenblaadjes in hun badwater te strooien, maar misschien waren dat wel de blaadjes van wilde, niet door het christendom getemde rozen.
De roos stond in tijden van ridders en kastelen afgebeeld op menig blazoen en symboliseert ook in onze tijd nog liefde, puurheid en schoonheid. Over de herkomst van de naam ‘hondsroos’ bestaan uiteraard ideeën. Het idee dat misschien wel het mooist is, wordt echter niet genoemd: een hond waakt als wij slapen over alles wat voor ons van waarde is. De hoogste waarde heeft niets met bezit te maken. Schoonheid, liefde, levensvreugde: dat waarvoor wij wakker willen worden en dat waarvoor wij willen strijden. De wilde hondsroos geeft ons dat wat wij nodig hebben óm te kunnen strijden: de kracht om weerstand te bieden. Kort gezegd: weerstand.
‘Wat is voor jou van hoogste waarde?’, dat is de vraag die hondsroos jou stelt. ‘Zo buiten, zo binnen’, spiegelt deze roos je daarbij. ‘De liefde en schoonheid die je buiten jezelf herkent, leeft ook in jou. Ben jij de ridder die opstaat om te strijden voor jouw eigen waarde? Weet jij dat levensvreugde nauw verbonden is met de mate waarin jij je eigen waarde ziet en aan anderen laat zien? Wat heb jij nodig om vreugde aan het leven te beleven, jouw schoonheid in de wereld te zetten en liefde te zijn? En andersom: ben jij bereid te strijden voor dat wat op deze prachtige aarde van hoogste waarde is?’ Hondsroos stelt ons grote vragen, en dat mag ook. Wij zijn immers de enige wezens op Moeder Aarde die in staat zijn schoonheid te zien. De schoonheid die dankzij pure liefde en vreugde zichtbaar wordt. Dáárvoor te strijden, dat is de opdracht die onze voedster, Moeder Aarde ons geeft. Hondsroos symboliseert deze opdracht, waakt erover en geeft ons dat wat wij nodig hebben om te blijven strijden. Steken om de ridder wakker te maken, vruchten om weerstand te sterken, rozen om te herinneren aan dat wat het waard is om voor te vechten.
Zo buiten, zo binnen. En andersom.
Marlijn NIjboer, 2023